Tết Trung Thu, còn được gọi là Tết Nguyên Tiêu, là một trong những lễ hội truyền thống quan trọng và đầy màu sắc tại Việt Nam. Đặc biệt, Tết Trung Thu mang theo ý nghĩa là dịp để các thế hệ trong gia đình quay về bên nhau, chia sẻ niềm vui và tình thương. Cùng tìm hiểu nguồn gốc, ý nghĩa và phong tục Tết Trung thu ở Việt Nam như thế nào nhé.
Tết Trung Thu đã in sâu trong tâm hồn của mỗi người dân Việt, đồng thời mang theo những giá trị văn hóa sâu sắc. Vào ngày rằm tháng Tám âm lịch hàng năm, người Việt thường tổ chức các hoạt động đặc biệt như múa lân, bắn pháo hoa, chế tạo đèn lồng và thưởng thức những món ăn truyền thống như bánh Trung Thu. Hãy cùng Blogshare khám phá sự đặc biệt và ý nghĩa của Tết Trung Thu, nơi mà ánh trăng tròn tỏa sáng trên đất nước và lòng người trở nên ấm áp hơn bao giờ hết.
Tết Trung Thu là gì?
Tết Trung thu, còn được gọi là Tết Trông Trăng, Tết Hoa Đăng hoặc Rằm Trung Thu, là một trong những lễ hội truyền thống quan trọng của người Việt Nam. Lễ hội này diễn ra vào ngày Rằm tháng 8 âm lịch hàng năm, tức là ngày 15 của tháng 8 trong lịch âm. Tết Trung thu được người dân mong đợi và tổ chức trên khắp Việt Nam. Trong tiếng Anh, nó thường được gọi là Mid-autumn festival và kết hợp một cách độc đáo giữa tín ngưỡng văn hóa dân gian và tình yêu thương gia đình.
Nguồn Gốc
Nguồn gốc của Tết Trung Thu tại Việt Nam được cho là bắt nguồn từ văn hóa Trung Quốc và được kể qua ba truyền thuyết quan trọng. Truyền thuyết về Hằng Nga và Hậu Nghệ, câu chuyện vua Đường Minh Hoàng lên cung trăng và sự tích về chú Cuội đã trở thành phần không thể thiếu trong văn hóa Việt Nam. Những câu chuyện này đã truyền tụng từ thế hệ này sang thế hệ khác và tạo nên sự độc đáo và ý nghĩa của Tết Trung Thu trong quan niệm và truyền thống dân gian Việt Nam.
Thuật ngữ “Tết Trung Thu” đã được người Việt xưa mượn từ tiếng Hán và tiếp tục sử dụng trong chữ Nôm và chữ Quốc ngữ. Khái niệm “Trung thu” xuất hiện lần đầu tiên trong sách “Chu Lễ và Lễ Ký” (thiên Nguyệt Lệnh) của Khổng Tử thời kỳ Chiến Quốc và thuật ngữ “Tết Trung thu” tiết xuất hiện vào thời nhà Đường.
Mặc dù Tết Trung Thu ở Việt Nam đã có những sự khác biệt so với Trung Quốc, dựa trên văn hóa, lịch sử và nguồn gốc, có thể khẳng định rằng Tết Trung Thu đã có nguồn gốc từ Trung Quốc.
Ý Nghĩa
Tết Trung Thu không chỉ đơn giản là một dịp cho trẻ em vui chơi mà còn là một ngày quan trọng và mang ý nghĩa sâu sắc trong lòng mỗi người dân Việt. Đây là thời điểm để thức tỉnh tình cảm gia đình và tạo ra những kỷ niệm đáng nhớ. Trong ngày này, không chỉ trẻ em mà cả gia đình đều có cơ hội quây quần bên nhau, tạo nên không gian ấm áp và tràn đầy tình thương. Tết Trung Thu là cơ hội để các thành viên trong gia đình kết nối, chia sẻ niềm vui và những suy nghĩ cá nhân, tạo ra những khoảnh khắc đáng nhớ và củng cố tình đoàn kết. Qua Tết Trung Thu, mọi người có thể nhìn lại quá khứ, đối diện với tương lai và trân trọng những giá trị quan trọng như gia đình, tình yêu và sự thống nhất.
Phong Tục ở Việt Nam
Phong tục Tết Trung Thu ở Việt Nam bao gồm một loạt các hoạt động thú vị như múa lân, bắn pháo hoa, diễu hành đèn lồng, tham gia các trò chơi dân gian và thưởng thức các món ăn truyền thống như bánh Trung Thu, trà, rượu và trái cây. Trong gia đình, mọi người tụ họp, quây quần bên nhau để cùng bày cỗ và cảm nhận niềm đoàn kết.
1. Rước đèn
“Tết Trung thu rước đèn đi chơi…” lời hát này vẫn vang vọng trong ký ức từ tuổi thơ của mỗi người dân Việt và đã trở thành một phần không thể thiếu. Trong tuổi thơ, có ai có thể quên cảm giác háo hức cầm những chiếc đèn ông sao sặc sỡ, thả hình phản chiếu màu sắc trên đường phố và hòa mình vào giai điệu của bài hát Tết Trung thu không? Rước đèn Trung thu là một hình ảnh quen thuộc và một phong tục được duy trì đến tận ngày nay.
2. Bày mâm cỗ Trung Thu
Bữa tiệc Tết Trung Thu thường tập trung quanh một mâm cỗ với điểm nhấn là một con chó được làm từ tép bưởi và mắt đậu đen. Quanh mâm cỗ, người ta thường sắp xếp hoa quả và các loại bánh truyền thống như bánh nướng, bánh dẻo đa dạng hoặc bánh chay hình lợn mẹ cùng với lợn con. Hạt bưởi được thắt vào dây thép, phơi khô và cháy sáng vào đêm Trung Thu. Các loại trái cây đặc trưng như chuối, cốm, quả thị, hồng đỏ và na dai thường cũng có mặt trên bàn ăn, bên cạnh tép bưởi không thể thiếu. Khi trăng lên, gia đình cùng nhau mở bữa tiệc và thưởng thức hương vị Tết Trung Thu. Phong tục nhìn trăng thường liên quan đến câu chuyện về Chú Cuội ở trên cung trăng, nơi trẻ em tin rằng hình ảnh của Chú Cuội ngồi dưới gốc cây đa có thể nhìn thấy trên mặt trăng.
3. Làm lồng đèn
Mặt nạ, đèn ông sư, đèn ông sao và đầu sư tử là những đồ chơi phổ biến trong dịp Tết Trung Thu, và chúng luôn khiến trẻ em phấn khích. Hội An và Sài Gòn nổi tiếng với nghề thủ công làm lồng đèn và đèn giấy cho dịp này. Trong quá khứ, vào những ngày Tết Trung thu truyền thống, người dân thường tự tay chế tạo các đồ chơi như trống bỏi, đèn ông sư, đèn ông sao, mặt nạ, tò he, và chong chóng để tặng cho trẻ em. Tuy nhiên, ngày nay, nhiều đồ chơi thường được nhập khẩu từ Trung Quốc và thường được làm từ nhựa mỏng.
4. Bánh Trung Thu
Dường như hương vị Tết Trung Thu được tóm gọn trong những chiếc bánh Trung Thu. Quy trình làm bánh Trung Thu khá đơn giản nên nhiều người thường tự tay thực hiện tại nhà, sử dụng các nguyên liệu truyền thống như gạo nếp, đậu xanh, dừa, hạt sen, mè, và mứt trái cây… Bánh thường được tạo dáng và trang trí bằng cách sử dụng các khuôn đặc biệt, tạo ra hình dạng đẹp mắt như tròn hoặc vuông, với hai loại chính là bánh dẻo và bánh nướng. Bánh Trung Thu không chỉ là món ăn ngon mà còn mang ý nghĩa gửi gắm tình cảm gia đình, tạo ra sự sum vầy và đoàn kết trong mùa Trung Thu.
5. Múa lân
Múa lân Trung Thu là một phong tục truyền thống đặc biệt của lễ hội Tết Trung Thu ở Việt Nam. Thường có từ 2 đến 7 người mặc trang phục lân, họ điều khiển một con lân lớn biểu diễn những động tác uyển chuyển và đầy màu sắc. Múa lân Trung Thu thường diễn ra trước cửa nhà hoặc tại sân trường, đình làng, thu hút sự chú ý và niềm vui của mọi người. Sự đẹp mắt và sự phối hợp của đội lân mang lại hy vọng về may mắn và thịnh vượng trong năm mới.
Tết Trung Thu, một ngày lễ truyền thống quan trọng tại Việt Nam, không chỉ mang theo ý nghĩa đoàn viên mà còn là dịp gia đình tụ họp, trẻ em đầy niềm vui và mọi người tặng quà cho nhau. Các hoạt động như rước đèn, múa lân, hát trống quân và ngắm trăng Rằm tạo nên một không gian sôi động và rực rỡ. Tết Trung Thu còn là sự kết hợp đậm đà của văn hóa và truyền thống dân tộc, với mục tiêu tôn vinh và kỷ niệm các giá trị gia đình và cộng đồng.
